Mogen kinderen zelf kiezen bij welke ouder ze willen wonen? Regelmatig krijgen wij de vraag of het niet verstandig is om de kinderen zelf te laten kiezen bij welke ouder ze willen gaan wonen. Het voelt voor mensen soms niet prettig om de kinderen de wil van de ouders op te leggen. Soms denken mensen ook dat hun kinderen het recht hebben om zelf te bepalen waar zij willen wonen. Hoe zit dit nou precies?
Mogen kinderen zelf kiezen?
Als ouders van minderjarige kinderen zijn jullie verplicht om als jullie uit elkaar gaan een ouderschapsplan op te stellen. Hierin zijn de afspraken die jullie over de kinderen maken in detail opgenomen. Voor mensen die niet getrouwd waren geldt deze verplichting ook, maar dan alleen als beide ouders belast zijn met het gezag over het kind of de kinderen.
Onderdeel van een ouderschapsplan is de verdeling van de zorg voor de kinderen over de ouders. Uit de zorgverdeling blijkt of een kind meer bij de ene ouder is, en dus een hoofdverblijf bij die ouder heeft. Indien dat het geval is zal het kind ingeschreven worden, of blijven, bij deze ouder. Ingeval van co-ouderschap waarbij een kind de helft van de tijd bij iedere ouder verblijft is het een keuze op welk adres het kind wordt ingeschreven.
De zorgverdeling en adres van inschrijving hangen dus met elkaar samen.
Inspraak van de kinderen
De afspraken in een ouderschapsplan zijn afspraken tussen de ouders over de kinderen. Het is zeer relevant dat kinderen betrokken zijn bij de plannen en afspraken die hun ouders over hen maken. Dat geldt voor kinderen van alle leeftijden, maar natuurlijk zijn kinderen beter in staat hun mening daarover te geven naarmate ze ouder worden.
Mogen kinderen zelf kiezen? Ook voor kinderen is een scheiding zeer ingrijpend. Zij worden geconfronteerd met grote veranderingen in hun leven. Het is aan te bevelen hen hierbij te betrekken zonder hen onnodig te belasten. Kinderen zijn gebaat bij regelmatig contact met beide ouders. Zij hebben recht op de zorg en opvoeding door beide ouders, ook na de scheiding. Een kind houdt van beide ouders en wil geen van tweeën afvallen of verdriet doen. Dat maakt dat aan kinderen de vraag voorleggen waar zij willen wonen eigenlijk geen goed idee is. Vaak werkt het voor kinderen prettiger als de ouders met een voorstel komen voor de wijze waarop voor de kinderen zal worden gezorgd. De ouders kunnen dit voorstel dan samen aan de kinderen vertellen en met hen bespreken. Hun reacties kunnen dan leiden tot aanpassing van de voorgestelde zorgverdeling.
Luisteren naar de kinderen
Het is de verantwoordelijkheid van de ouders om de kinderen bij het ouderschapsplan in het algemeen, en de zorgverdeling in het bijzonder, te betrekken. Voor kinderen vanaf 12 jaar wil de rechter dit kunnen vaststellen en wordt een door het kind ingevulde kindverklaring verplicht bij het ouderschapsplan gevoegd.
De mening van kinderen is dus zeer belangrijk en dient zorgvuldig te worden meegewogen in de uiteindelijke afspraken die de ouders maken. Maar dat maakt niet dat de mening van de kinderen doorslaggevend is. Het is aan de ouders om te bepalen hoe de zorgverdeling eruit ziet en waar een kind zal worden ingeschreven. Dat geldt voor minderjarige kinderen, dus tot 18 jaar. Als dat niet strookt met wat een kind zelf heeft aangegeven is het van groot belang hierover met jullie kind in gesprek te gaan. Jullie kunnen dan uitleggen wat de redenen zijn waarom het toch anders wordt zodat een kind zich gehoord weet.
Kinderen hebben dus wel inspraak, maar geen zeggenschap (extreme uitzonderingssituaties daargelaten).